Srpska pravoslavna crkva i vjernici danas proslavljaju Svetog Sergija i Vakha, poznatog kao Srđevdan.
Prema predanju, Sveti Sergije i Vakho bili su ugledni rimski dostojanstvenici na dvoru cara Maksimijana, suvladara cara Dioklecijana (286305). Zbog svoje hrišćanske vjere i odbijanja da se poklone rimskim bogovima, pogubljeni su u Siriji, gdje je njihov kult uspostavljen i proširio se po cijelom istoku.
Srđevdan je slava koja se obeležava uz mrsnu hranu, osim kada pada u srijedu ili petak.
U srednjovekovnoj Zeti, ovaj praznik imao je poseban značaj. Pod carem Justinijanom I (527–565), koji je ovim svecima podigao crkvu u Carigradu, kult Svetog Sergija i Vakha proširio se na zapad, posebno na području između Drača i današnjeg Dubrovnika, gdje je postojalo više od 15 crkava posvećenih ovim svetiteljima.
Jedan od najvažnijih svjedoka tog kulta je crkva Svetog Sergija i Vakha na Bojani, gdje su u 11. i 12. vijeku sahranjivani vladari dinastije Vojislavljević. Nakon obnove krajem 13. vijeka, koju su izvršili kraljica Jelena Anžujska i njeni sinovi Dragutin i Milutin, crkva je mogla primiti do 3.000 vjernika.
Stradanje svetaca započelo je naredbom cara Maksimijana, koji im je oduzeo vojničke odore i sve časti.
Poslati su u izgnanstvo kod namjesnika Antioha u Aziju, koji ih je bezuspješno pokušao ubijediti da se odreknu Hrista. Sveti Vakho preminuo je pod batinama, dok je Sveti Sergije mučen i posječen u gradu Resafi u Siriji.
Sveti Sergije bio je naročito poštovan u Resafi, koja je u 6. vijeku postala značajno hodočasničko mjesto poznato kao “Sergiopolis”.
Prema predanju, prilikom prenosa moštiju Svetog Save iz Trnova, u Mileševu su donijete i mošti Svetog Sergija i Vakha, gdje je već postojao kult ovih svetitelja, o čemu svjedoče i freske iz najranijeg perioda freskopisa u Mileševi.
Zemljoradnici na Srđevdan paze da ne iznose volove na polja, jer se vjeruje da na taj dan ne valja orati, piše Telegraf.
(telegraf.rs)